تالار گفتمان

پاسخ به: کلام حق (متن و تفسیر آیه به آیه قرآن کریم)
نویسنده: مجنون چهارشنبه، ۲۵ آبان ۱۳۹۰ (۹:۳۵)
سوره یوسف آیه 101 ----------------------------------------------- آيه رَبِّ قَدْ ءَاتَيْتَنِى مِنَ الْمُلْكِ وَعَلَّمْتَنِى مِن تَأْوِيلِ الْأَحَادِيثِ فَاطِرِ السَّمَو تِ وَالْأَرْضِ أَنتَ وَلِىِّ فِى الدُّنْيَا وَالْأَخِرَةِ تَوَفَّنِى مُسْلِماً وَأَلْحِقْنِى بِالصَّلِحِينَ --------------------------------------------- ترجمه (يوسف گفت:) پروردگارا؛ تو مرا (بهره‏اى) از حكومت دادى و از تعبير خواب‏ها به من آموختى. (اى) پديدآورنده‏ى آسمان‏ها و زمين، تنها تو در دنيا وآخرت مولاى منى، مرا تسليم خود بميران ومرا به شايستگان ملحق فرما. -------------------------------------------- نکته ها اولياى خدا وقتى به عزّت و قدرت خود نگاه مى‏كنند، فوراً به ياد خداوند مى‏افتند و مى‏گويند: خدايا هر چه هست از توست. يوسف نيز اينچنين كرد، سخن را از پدر برگرداند و متوجّه خدا شد. خداوند حكومت مصر را به دو نفر داد، يكى فرعون كه آن را به خود نسبت داد و گفت: «أليس لى ملك مصر» و ديگر به يوسف داد كه آنرا به خدا نسبت داد و گفت: «آتيتنى من الملك» تفكّر ابراهيم، در ذريّه و فرزندان او جلوه‏گرى مى‏كند؛ ابراهيم گفت: «اَسلمت لربّ العالمين»(143) من تسليم پروردگار عالميان هستم، سپس نوه او يعقوب به فرزندانش سفارش مى‏كند كه با ايمان از دنيا برويد. «لاتموتنّ الاّ و انتم مسلمون»(144) در اينجا فرزند يعقوب نيز مرگ در حال تسليم را از خدا مى‏خواهد؛ «توفّنى مسلماً» به هر حال ابراهيم‏عليه السلام از صالحين است؛ «انّه فى الآخرة لمن الصّالحين»(145) و يوسف‏عليه السلام مى‏خواهد به او ملحق شود. «الحقنى بالصّالحين» يوسف كه خداوند همواره او را حفظ كرد، به او علم داد، به او حكومت داد و خطر را از او دور كرد، باز نگران عاقبت خود است. واى به حال كسانى كه قدرت، مال و علم خود را با حيله به دست آورده‏اند، آنان چه عاقبتى خواهند داشت!. خداوند به حضرت آدم اسمائى را آموخت؛ «و علّم آدم الاسماء»(146) به حضرت داود علم زره بافى؛ «و علّمناه صنعة لبوس»(147) به حضرت سليمان، علم نطق پرندگان؛ «عُلّمنا منطق الطير»(148) به حضرت يوسف، علم تعبير خواب؛ «علّمتنى من تأويل الاحاديث» و به پيامبر اسلام علوم اوّلين و آخرين. «و علّمك ما لم تكن تعلم»(149) _______________________________ 143) بقره، 131. 144) بقره، 132. 145) بقره، 130. 146) بقره، 31. 147) انبياء، 80. 148) نمل، 16. 149) نساء، 113. --------------------------------------------- پيام ها 1- اعطاى حكومت، از شئون ربوبيّت الهى است. «ربّ قد آتيتنى من الملك» 2- حكومت را نتيجه‏ى فكر، مال، قدرت، يار و طرح خود ندانيم، بلكه اراده‏ى خداوند عامل اصلى است. «آتيتنى» 3- آنچه خدا به نيكان بدهد يا از آنان بگيرد، براى تربيت آنان است. «ربّ قد آتيتنى، ربّ السجن احب» 4- حكومت، حقّ دانشمندان است نه بى‏سوادان. «آتيتنى... علمّتنى» دانش يوسف وسيله حاكميّت او شد. 5 - در هر موقعيّت وحالى، خود را به خداوند بسپاريد. «انت ولىّ فى الدنيا والاخرة» 6- قدرت و حكومت و سياست، زمينه خروج از دين است، مگر اينكه خداوند لطف كند. «توفّنى مسلماً» (يوسف در چاه دعايى داشت و در زندان دعاى ديگر داشت، ولى همين كه به حكومت رسيد دعاى او اين بود: خدايا من مسلمان بميرم.) 7- بندگان خدا در اوج عزّت و قدرت به ياد مرگ وقيامت و سرانجام كار خود هستند. «توفّنى مسلماً و الحقنى بالصالحين» همان گونه كه همسر فرعون در كاخ فرعون به فكر قيامت بود و مى‏گفت: «ربّ ابن لى عندك بيتاً فى الجنّة»(150) پروردگارا! در بهشت براى من جايى نزد خود قرار بده. 8 - عظمت خداوند تنها به خاطر نعمت‏هايى كه به ما ارزانى داشته نيست، بلكه او بوجود آورنده كل هستى است. «فاطر السموات والارض» 9- افتخار يوسف آن نيست كه حاكم بر مردم است، افتخارش آن است كه خداوند حاكم بر اوست. «انت ولىّ فى الدنيا و الاخرة» 10- حسن عاقبت وپايدارى در كار خير، مهمتر از شروع آن است. انبيا براى حسن عاقبت دعا مى‏كردند؛ «توفّنى مسلماً» يعنى مرا در تسليم خود تا مرگ پايدار بدار.(151) 11- در دعا، اوّل از نعمت‏هاى الهى ياد كنيد؛ «ربّ قد آتيتنى» بعد درخواست خود را مطرح كنيد. «توفّنى مسلماً» 12- چون به قدرت رسيديد، مناجات با خدا را از ياد نبريد. «ربّ قد آتيتنى...» 13- حضرت يوسف‏عليه السلام در شور انگيزترين لحظات متوجّه خدا شده و با او مناجات مى‏كند. «ربّ قد آتيتنى...»* 14- علم و دانش در حكمرانى صحيح و عادلانه نقش مهمّى دارد. «آتيتنى من الملك و علّمتنى»* 15- در دعاها ومناجات‏ها تنها به فكر دنيا ومسائل مادى نباشيد. «فى‏الدنيا والاخرة» 16- قدرت انسان ناچيز؛ «من الملك» علم انسان ناچيز؛ «من تأويل الاحاديث...» اما حكومت خداوند بر همه هستى است. «فاطر السموات والارض» 17- خدايى كه خالق آسمان‏ها و زمين است مى‏تواند كسى را از لابلاى تمام سختى‏ها نجات داده و او را به بالاترين درجه‏ها برساند. «ربّ قد آتيتنى من الملك... فاطر السموات...»* 18- به ايمان فعلى خود مغرور نشويم، حفظ ايمان تا آخر مهم است. «توفّنى مسلماً»* 19- نهايت ايمان، تسليم در برابر خداوند است. «توفّنى مسلماً»* 20- عاقبت خير، بهترين نعمتى است كه خداوند به بندگانش عطا مى‏كند. «توفّنى مسلماً»* 21- هيچ پادشاهى تا ابد نمى‏ماند. «توفّنى مسلماً»* 22- با ايمان مردن و در زمره صالحان قرار گرفتن، آرزوى پاكان است. «توفّنى مسلماً و الحقنى بالصالحين» 23- انسان‏هاى وارسته حكومت را براى خدمت و صلاح مى‏خواهند. «الحقنى بالصالحين»* 24- صالحان داراى بالاترين مقام در آخرت هستند. (يوسف آرزوى ملحق شدن به آنان را دارد) «الحقنى بالصالحين»* سيماى يوسف (ويژگى‏هاى يك رهبر موفّق) در پايان داستان حضرت يوسف، سيمايى از آن را مرور مى‏كنيم: 1. توجّه كامل به خداوند در تلخى‏ها: «ربّ السجن احبّ ...» در شادى‏ها و شيرينى‏ها: «ربّ قد آتيتنى من الملك» 2. رهاكردن هر خط انحرافى از هر گروهى: «انّى تركت ملّة قوم لايؤمنون باللَّه و هم بالاخرة هم كافرون» 3. پى‏گيرى راه مستقيم پيشگامان: «واتبعت ملّة آبائى ابراهيم... و الحقنى بالصالحين» 4. پايدارى در راه رضاى خدا تا آخرين نفس: «توفّنى مسلماً» 5. وقار در برابر رقبا: «احبّ الى ابينا منّا» 6. صبر در برابر حوادث و مرارت‏ها: «يجعلوه فى غيابت الجُبّ، اراد باهلك سوء» 7. پاكدامنى و ترجيح تقوا بر رفاه: «معاذ اللّه، ربّ السّجن احبّ الىّ ممّا يدعوننى» 8. كتمان در برابر بيگانگان: «و شروه بثمن بخس» 9. علم وافر: «علّمتنى من تأويل الاحاديث - انّى حفيظ عليم...» 10. بيان زيبا و فصيح: «فلمّا كلمّه قال انّك اليوم لدينا مكين» 11. اصالت خانوادگى: «آبائى ابراهيم و اسحاق ...» 12. مدارا با مخالفان فكرى: «يا صاحبى السّجن» 13. اخلاص: «كان من المخلصين» 14. سوز و علاقه به هدايت ديگران: «ءارباب متفرّقون خير ام اللّه الواحد القهّار» 15. قدرت طراحى وابتكار: «جعل السقاية، ائتونى باخ لكم، فذروه فى سنبله،...» 16. تواضع و فروتنى: «رفع ابويه على العرش» 17. عفو و اغماض: «لا تثريب عليكم» 18. فتوت و جوانمردى: «نزغ الشّيطان بينى و بين اخوتى» 19. امانتدارى: «اجعلنى على خزائن الارض انى حفيظ عليم» 20. مهمان‏نوازى: «انا خير المنزلين» ________________________________ 150) تحريم، 11. 151) تفسير الميزان.