منبع: Grup 14
مترجم: سید سجاد زرگرنتاج / FCBarcelona.ir

بسیار کنایه آمیز است؛ جامی که به نام "جام پادشاهی" شناخته می‌شود - مادرید را به عنوان محور قدرت در نظر بگیرید - در طول تاریخ برگزاری این رقابت‌ها، دو تیم از دو منطقه مستقل، آن را تحت سلطه خود قرار داده‌اند. اما این موضوع فقط در مورد موقعیت جغرافیایی نیست: آرمان‌های استقلال طلبانه دو ایالت باسک و کاتالونیا، شدت این کنایه را چند برابر می‌کند.

بارسلونا با 26 قهرمانی در 36 فینال و اتلتیک بیلبائو با 23 قهرمانی در 36 فینال، آقای بی‌چون و چرای این "جام پادشاهی" بوده‌اند و حتی 7 مرتبه در فینال این رقابت‌ها به مصاف هم رفته‌اند.

دیر زیر رویدادها و داستان‌های این 7 مسابقه بین کاتالان‌ها و باسکی‌ها را مرور می‌کنیم.

1920: پنالتی‌ای که بِرتران د لیس را بازنشسته کرد

فینال سال 1920، در ورزشگاه ال مولینون در شهر خیخون در حالی برگزار شد که زمین بازی پر از آب بود و اکثر تماشاچیان از هواداران بیلبائو بودند. نکته بحث برانگیز بازی زمانی اتفاق افتاد که برتران د لیس، داور مسابقه و رئیس وقتِ فدراسیون داوران اسپانیا، یک پنالتی واضح را به سود بیلبائو اعلام کرد. خوزه ماریو لاسا، مهاجم اتلتیک بیلبائو پشت ضربه قرار گرفت و آن را به گل تبدیل کرد، اما د لیس به خاطر ورود بازیکن بیلبائو به محوطه هنگام زده شدن ضربه توسط ماریو لاسا، آن را مردود اعلام کرد.

اتفاق جالب‌تر وقتی رخ داد که داور اعلام کرد ضربه تکرار نخواهد شد و طبق کتاب قانون، یک ضربه خطا به سود بارسلونا اعلام شد. این تصمیم اعتراضات شدیدی را به دنبال داشت و حتی روز بعد از آن تهمت‌های فراوانی به د لیس زده شد. در نیمه دوم بازی، بارسا با گل‌های مارتینز و آلکانتارا با نتیجه 2-0 به پیروزی رسید و قهرمان شد. روز بعد از بازی، د لیس به اشتباهش اعتراف کرد و اعلام کرد از داوری کناره‌گیری خواهد کرد.

1932: شیرها پس از 12 سال انتقام گرفتند

فینال سال 1932 در ورزشگاه چامارتین شهر مادرید برگزار می‌شد. تا پیش از این بازی، بارسلونا و بیلبائو به ترتیب با 8 و 11 قهرمانی، سلطه خود را در این جام اثبات کرده بودند. بیلبائو با حضور بازیکنانی مانند چیری، لافونته، ایراراگوری، باتا و گورسیزا خط حمله‌ای ترسناک در اختیار داشت که به "اولین خط حمله تاریخی" معروف هستند. در بارسا اما، سامیتیر 30 ساله که تنها بازیکن باقی مانده از فینال 1920 بود، روزهای خوبی در باشگاه نمی‌گذراند.

با وجود شکست، بارسا کنترل بازی را در اختیار داشت و حتی در دقیقه 34 بازی یک ضربه پنالتی هم به سود این تیم اعلام شد؛ اما رامون زابالو پنالتی را از دست داد. در دقیقه 55 ارسال لافونته را باتا با یک ضربه سر محکم به گل تبدیل کرد تا کار آبی و اناری‌ها در همان نقطه تمام شود. اتلتیک بیلبائو با این پیروزی سومین قهرمانی پیاپی خود، و دوازدهمین قهرمانی خود در تاریخ رقابت‌ها را بدست آورد.

1942: اولین مصاف در "جام ژنرال"

فینال سال 1942، اولین مصاف دو تیم در فینال جام حذفی در زمان سلطه رژیم فرانکو بود. همچنین اولین بار بود که ژنرال فرانکو بازی را در جایگاه تماشاگران می‌دید. فرانکو پنج دقیقه بعد از شروع بازی به ورزشگاه چامارتین رسید و در حالی که تماشاچیان نام او را فریاد می‌زدند، بازی متوقف شد و تا زمانی که او دستور داد، بازی ادامه پیدا نکرد.

اتلتیک بیلبائو آن تیم قدرتمند فصول گذشته نبود اما بازیکنی جوان به نام تلمو زارا را در ترکیب خود داشت. از سوی دیگر بارسلونا با توجه به تبعید شدن اکثر بازیکنانش در جریان "جنگ داخلی اسپانیا"، روزهای خوبی را نمی‌گذراند و برای عدم سقوط در لیگ تلاش می‌کرد؛ بنابراین بردن یک جام در آن نقطه، غیرممکن به نظر می‌رسید.

بارسلونا در حالی که تنها ده دقیقه تا پایان بازی زمان باقی مانده بود، با دو گل از اِسکولا و یک گل از مارتینو مارتین 3-1 پیش بود، اما بیلبائو در یک بازگشت طلایی با دو گل الیس و زارا کار را به تساوی کشاند و بازی به وقت اضافی رفت. در وقت‌های اضافی اما مارتین بار دیگر گلزنی کرد و بارسلونا قهرمان شد.

شخص فرانکو جام قهرمانی را به دستان جوزپ ریچ، کاپیتان بارسا سپرد؛ این نهمین قهرمانی بارسا در تاریخ این رقابت‌ها بود. درست یک هفته بعد بارسا در همین ورزشگاه به مصاف مورسیا رفت تا برای ماندن در لیگ بجنگد. هواداران خوب بارسا می‌دانند در آن بازی چه اتفاقاتی افتاد...

1953: کوبالا تفاوت خود را نشان داد

این بار بارسلونا با ترکیبی که به بارسای 5 جام معروف بود، تیم قدرتمند تری به نظر می‌رسید. نامگذاری این تیم به بارسا پنج جام، به این خاطر بود که در سال 1952، این تیم لیگ، جام حذفی، جام لاتین، جام اوا دیورته و جام مارتینی و روسی را بدست آورده بود. رهبری این تیم را کوبالای آماده به عهده داشت و ستارگانی همچون رامالنس، باسورا، مورنو و مانخن در این تیم حضور داشتند.

بازی در چارماتین، ورزشگاهی که در آن زمان میزبان اکثر بازی‌ها بود، برگزار می‌شد. کوبالا با وجود اینکه بارها و بارها با خطاهای بازیکنان باسکی مواجه می‌شد، کنترل بازی را بدست گرفته بود. او اولین گل بازی را در دقیقه 46 روی اشتباه مرگبار بازیکن بیلبائو به ثمر رساند؛ دفع ناقص آره تا توپ را جلوی پای مانخن قرار داد و او با پاسی دقیق توپ را به کوبالا رساند تا او به راحتی گلزنی کند. 11 دقیقه بعد، کوبالا شوتی محکم به سمت دروازه بیلبائو فرستاد و دفع ناقص کارملو سدرون، دروازه بان این تیم، باعث شد تا نامخن به راحتی دروازه را برای بار دوم باز کند. اتلتیک بیلبائو با گل دقیقه 61 ونانچیو به بازی بازگشت و موقعیت‌های خوبی هم برای به تساوی کشاندن بازی داشت، اما رامالتس کلکسیونی از واکنش‌های فوق‌العاده به نمایش گذاشت تا بازیکنان بیلبائو کاملا ناکام بمانند. در چند دقیقه پایانی، کوبالا کنترل مثال زدنی خود بر توپ را به نمایش گذاشت و تا پایان بازی اجازه نداد که هیچ یک از بازیکنان حریف حتی توپ را لمس کنند. حرکتی که واکنش رئیس باشگاه باسکی را در بر داشت: «فوتبال این نیست که شما نه بازی کنید، و نه بگذارید دیگران بازی کنند».

با سوت پایان بازی، بارسلونا سومین جام حذفی پیاپی خود و چهاردهمین قهرمانی خود در این رقابت‌ها را بدست آورد.

1984: غرش... اما نه در جنگل!

این دیدار، جدال فورمن و محمدعلی کِلی نبود، اما بسیار به آن نزدیک بود. البته یک حادثه تصادفی نیز نبود: بازی به شدت تحت تأثیر حواشی‌ای بود که طرفین ایجاد کرده بودند، با این نکته که برند شوستر و دیگو مارادونا فصل قبل از این، به شدت توسط گویکوتکسا مصدوم شده بودند و بعد از یک عمل جراحی، تا مدتها شرایط بازی را پیدا نکردند.

بازی در ورزشگاه سانتیاگو برنابئو برگزار می‌شد، جایی که تماشاچیان فوتبال چندانی از سوی دو تیم مشاهده نکردند. تنها گل بازی روی یارگیری ضعیف آبی و اناری‌ها در یک ضربه کرنر بدست آمد. در دقیقه چهاردهم بازی، اندیکا روی غفلت مدافعان بارسا به راحتی توپ را کنترل کرد و با ضربه پای چپ خود دروازه را باز کرد. بارسا موفق نشد کار را به تساوی بکشاند و نبرد معروف به "جنگ مادرید" را واگذار کرد.

تنش بعد از بازی و در اتاق کنفرانس ادامه پیدا کرد. جایی که خاویر کلمنته، مربی باسکی‌ها گفت: «ما با یک سری بازنده خشن بازی می‌کردیم. استخدام خارجی‌هایی که بدون هیچ آموزشی پا به اینجا می‌گذارند باید متوقف شود». با این پیروزی اتلتیک بیلبائو موفق شد در آن فصل دوگانه را بدست بیاورد؛ همچنین این قهرمانی بیست و سومین قهرمانی این تیم در این رقابت‌ها بود؛ و آخرینِ آن‌ها تا به امروز.

2009: اولین جام تیم گواردیولا

در یک فصل تاریخی، که در نهایت منجر به کسب سه گانه و پس از آن 6 جام در یک فصل شد، جام حذفی 2009، اولین موفقیت در یک مسیر هیجان انگیز بود.

بارسلونا در آستانه قهرمانی لیگ قرار داشت (چیزی که تنها سه روز بعد از جام حذفی به آن دست پیدا کرد) و با گل تاریخی و فراموش نشدنی اینیستا در استمفوردبریج، حضور خود در فینال لیگ قهرمانان را قطعی کرده بود.

باسکی‌ها بازی را طوفانی آغاز کردند و به شدت آبی و اناری‌ها را در خط هافبک و دفاع تحت فشار قرار دادند. این فشار بالاخره جواب داد و در دقیقه نهم بازی، روی یک ضربه کرنر، توکوئرو بالاتر از ژاوی و کیتا توپ را با یک ضربه سر وارد دروازه بارسا کرد.

رفته رفته تیم پپ با تکیه بر قدرت رهبری ژاوی و همکاری‌های دنی آلوز و مسی، کنترل بازی را در دست گرفت. اما گل روی یک حرکت غیر منتظره و فوق‌العاده زیبا به ثمر رسید: یایا توره توپ را از وسط زمین برداشت، سه نفر از بازیکنان تیم بیلبائو را جا گذاشت و با شوتی زمینی اما پر قدرت ایرایزوز را مغلوب کرد.

در ادامه، بیلبائو همان چیزی شد که بارسلونا می‌خواست: یک دفع ناقص از ایرایزوز کافی بود تا مسی با ضربه پای چپ خود در دقیقه 54 برتری را به بارسلونا بدهد. سه دقیقه بعد، روی یک ضد حمله طوفانی، بویان با خونسردی کامل حساب کار را 3-1 کرد. در دقیقه 64 نیز، ژاوی با یک ضربه آزاد بسیار زیبا دروازه ایرایزوز را برای بار چهارم گشود تا حاضرین در ورزشگاه به وجد بیایند.

این بیست و پنجمین جام حذفی تاریخ بارسلونا بود، و همینطور اولین جام در عصر شگفت انگیز گواردیولا!

2012: آخرین عنوان گواردیولا

یک گفته قدیمی وجود دارد که می‌گوید فوتبال بهترین استعاره زندگی است. درست مانند زندگی، نمادها و کنایه‌های خودش را دارد. فینال جام حذفی 2012 پایان یک عصر بود، حداحافظی با یک دوره مسحور کننده! در مقابل همان حریف و در همان رقابتی که تیم اول پپ، اولین جام را بدست آورد، آخرین برگ از عجیب‌ترین دوره‌ای که تاریخ فوتبال به خود دیده است، نوشته شد: بدست آوردن 14 جام از 19 جام ممکن در چهار سال!

ما این داستان را در وقت خواب برای نوه‌هایمان تعریف می‌کنیم و آن‌ها در حالی که باور نکرده‌اند، نمی‌توانند بخوابند...