منبع: grup14
مترجم: غلامحسین صبوری/ FCBarcelona.ir

در این نگاره به کمک آمار و ارقام، مقایسه‌ای بین مسی و رونالدو انجام می‌دهیم تا اثبات کنیم که مهاجم پرتغالی رئال به هیچ وجه قابل قیاس با اعجوبه آرژانتینی آبی و اناری پوشان نیست.

امروزه "رقابت" بین لیونل مسی و کریستیانو رونالدو به نوعی نقل محافل فوتبالدوستان شده و مطمئناً همه این ادعا را شنیده‌ایم که یکی از این دو ستاره در مقابل تیمهای بزرگ عملکرد بهتری ارائه می‌دهد. اما بازیکن بازیهای بزرگ بودن به چه معناست؟ آیا راهی برای اندازه‌گیری این موضوع وجود دارد؟

هنگامی که درباره بازیکنانی صحبت می‌کنیم که در بازیهای حساس نقش تعیین کننده ایفا می‌کنند، باید دو موضوع را به یاد داشته باشیم: موضوع اول تداوم عملکرد است، زیرا بازیکن بازیهای بزرگ باید بتواند به طور مداوم در بازیهای کلیدی عملکرد خوبی ارائه کند و موضوع دوم دورنمای عملکرد است؛ یعنی نمایش این بازیکنان در بازیهای بزرگ باید با نمایشهای معمولی آنها در بازیهای دیگر مقایسه شود. تفاوت در نحوه عملکرد نشان خواهد داد که آیا بازیکن مورد نظر بدون توجه به کیفیت یا دشواری رقیب، عملکرد مشابهی را ارائه می‌دهد یا نه.

چگونه عملکرد بازیکنی را محاسبه کنیم؟

بخش مهم و اغلب فراموش شده ورزش زیبای فوتبال این است که در آن می‌توانیم به طور کامل عملکرد بازیکنان را محاسبه کنیم. با فرض این که X بازیکن مربوطه است، بهترین روش برای تخمین عملکرد، معادله زیر است:


متاسفانه، این معادله تنها به دست ریاضیدانان و متخصصان آمار و ارقام قابل حل است.

در آنالیزی که در زیر مشاهده می‌کنید، اساس عملکرد، مشارکت مستقیم در گلزنی (گل یا پاس گل) در نظر گرفته شده است. این روش برای بیشتر آمار و ارقامهای فوتبالی استفاده می‌شود، اما نواقصی نیز دارد. به عنوان مثال، گلزنی در دقایق پایانی و آنهم در شرایطی که تیم 3-0 جلو است، شمه کوچکی از عملکرد بازیکن در یک بازی را در اختیار ما قرار می‌دهد. این موضوع برای دادن پاس کوتاهی به هم‌تیمی که پس از دریبل کردن سه یا چهار بازیکن گلزنی می‌کند نیز صدق می‌کند و اگرچه بر اساس استانداردهای موجود، بازیکن مورد نظر پاس گل داده اما در اصل مشارکت کمی در به ثمر رسیدن گل داشته است.

با این وجود، اکثر گل و پاس گلها مخصوصاً در بازیهای بزرگ، نقش کلیدی ایفا می‌کنند. از این رو، این نتایج هنگامی که در مقیاس داده‌های بزرگ اندازه‌گیری می‌شوند، می‌توانند حداقل نشانه‌ای از ارزش عملکرد یک بازیکن را نشان دهند.

همچنین به منظور به دست آمدن نتایج دقیق‌تر، پنالتیها در نظر گرفته نشده است. گلزنی از روی نقطه پنالتی مسلماً گلزنی محسوب می‌شوند، اما سه دلیل برای حذف کردن این نوع مشارکت در این بررسی وجود دارد:

1- گل کردن یک ضربه پنالتی، اغلب ربطی به کیفیت تیم مقابل ندارد.

2- گل کردن یک ضربه پنالتی، چیز زیادی از عملکرد یک بازیکن در بازیهای بزرگ ارائه نمی‌دهد.

3- آمار و ارقام نشان می‌دهند که گل کردن یک ضربه پنالتی نسبت به گلزنی در جریان مسابقه بسیار آسان‌تر است. نرخ گل شدن ضربات پنالتی بازیکنان فوتبال در 5 سال اخیر، 75 درصد است، در حالی که نرخ گلزنی در جریان بازی و در شرایطی که توپ در محوطه جریمه قرار دارد، 37 درصد می‌باشد. اساساً، گلزنی از روی نقطه پنالتی 2 برابر آسان‌تر از گلزنی در بهترین موقعیت زمین در جریان بازی است و محاسبه آنها به عنوان نیم گل صحیح به نظر نمی‌رسد!

آنالیز

در این آنالیز، کیفیت رقبا بر اساس رتبه جدولی آنها در پایان فصل عنوان شده است. اما برای انتخاب بازیهای بزرگ باید چه معیاری را ملاک قرار دهیم؟ چهار تیم برتر جدول؟

از آنجا که ما تمامی جوانب را مورد بررسی قرار می‌دهیم، پاسخ دهی به این سوال بر عهده خواننده است. برای شروع، بیایید عملکرد نیمار و گرت بیل را در فصل 2014/15 در مقابل تیمهای مختلف بررسی کنیم. برای اطمینان از این موضوع که هر دو بازیکن در شرایط یکسان مقایسه شده‌اند، نتایج را تنها به جدول لالیگا خلاصه کرده‌ایم.


نحوه خواندن نمودار بالا سر راست است. به عنوان مثال، نقطه تلاقی نمودار با خط بالای TOP 6 نشان می‌دهد که نیمار در بازیهای برابر تیمهایی که در پایان فصل 2014/15 لالیگا در رتبه اول تا ششم قرار گرفته‌اند، به طور میانگی در هر بازی 0.8 گل/پاس گل را به نام خود ثبت کرده است.

در این بین، ذکر دو مورد درباره چنین نمودارهایی ضروری است:

- انتظار می‌رود که با حرکت به سمت راست، نمودار نیز اوج بگیرد، زیرا کیفیت رقیبان کاهش می‌یابد.

- انتظار می‌رود که نمودار در سمت چپ نوسان بیشتر و در سمت راست نوسان کمتری داشته باشد و این به این دلیل است که هر چه به سمت راست متمایل می‌شویم تعداد تیم بیشتری محاسبه می‌شود. به عنوان مثال، هنگامی که از 17 تیم برتر به سمت 18 تیم برتر حرکت می‌کنیم، تعداد بازیهای ممکن 6.25 درصد افزایش می‌یابند. از این رو، هنگامی که از 5 تیم برتر به 6 تیم برتر می‌رسیم، این میزان به 25 درصد افزایش می‌یابد.

بر اساس نمودار بالا، نیمار به طور میانگین در مقابل هر رقیب در فصل 2014/15 لالیگا، 0.85 گل/پاس گل را به ثبت رسانده است. در حالی که این میزان برای بیل 0.7 گل/ پاس گل است. با توجه به نمودار، اختلاف کم میان نیمار و بیل در تمامی بازیهای لالیگا اندکی گمراه کننده است و هنگامیکه این تعداد را تنها به تیمهای برتر محدود می‌کنیم، شاهد اختلاف فاحش میان این دو می‌شویم. در حقیقت، هنگامیکه تنها دیدارهای مقابل 8 تیم برتر را مقایسه می‌کنیم، اختلاف این دو بازیکن 3 برابر می‌شود!

از لحاظ فردی، هنگامی که آمار نیمار را مقابل سه تیم برتر مورد بررسی قرار می‌دهیم در میابیم که نقش او نسبت به مشارکت کلی وی، 58 درصد کاهش می‌یابد. از طرفی دیگر، بیل آمار قابل اغماضی در مقابل تیمهای برتر لالیگای 2014/15 دارد، به طوریکه اگر عملکرد او را در مقابل 10 تیم برتر محاسبه کنیم، نقش او نسبت به مشارکت کلی‌اش 57 درصد کاهش می‌یابد. به خاطر داشته باشید که این آمار تجمعی است و رکورد او در مقابل 20 تیم برتر شامل رکوردهای نچندان خوب وی مقابل 10 تیم برتر نیز می‌شود. ما طی بررسیها در میابیم که مشارکت او در مقابل 10 تیم انتهایی جدول، 2.5 برابر بهتر از مشارکت او در مقابل 10 تیم ابتدایی جدول است!


مسی در مقابل کریستیانو رونالدو

این نمودار، نیاز به توضیحات اضافه ندارد، زیرا مشابه همان چیزی است که در بالا توضیح دادیم. نمودار مربوط به عملکرد مسی کمترین نوسان ممکن را دارد و این بدین معناست که کیفیت و یا دشواری تیم حریف بر این ستاره آرژانتینی تاثیری ندارد. در حالی که در سوی دیگر، نمودار کریستیانو رونالدو هر چه از قدرت و کیفیت تیمها کمتر می‌شود، بیشتر اوج می‌گیرد.

در اینجا دو نکته‌ای که در ابتدا هشدار داده بودیم را بار دیگر یادآوری می‌کنیم: تداوم و دورنمای عملکرد. ما در هنگام توضیح این نمودار، درباره دورنما مفصل صحبت کردیم، اما درباره تداوم چطور؟ اگر مایلیم نتایج این آنالیز مورد اعتماد باشد، بایستی داده‌های بیشتری را مورد بررسی قرار دهیم تا نقش تعیین کنندگی این دو در بازیهای بزرگ بیشتر مشخص شود.

اکنون بیایید همان نمودار را برای 6 لالیگای اخیر (از زمانیکه رونالدو به رئال مادرید پیوست) ترسیم کنیم. در هنگام محاسبه آمار و ارقام، جدول پایانی لالیگا در هر فصل جداگانه در نظر گرفته شده است.


نتیجه‌گیری از این نمودار نیز بر عهده خود خواننده واگذار شده است. در رابطه با ضربات پنالتی و مشکلاتی که ممکن است در پی حذف آنها به وجود بیایند نیز باید عنوان کنیم که مسی و رونالدو هر کدام 5 بار از روی نقطه پنالتی دروازه 4 تیم برتر لالیگا را باز کرده‌اند که این خود هرگونه اظهار نظر مخالف در اینباره را برطرف می‌کند.

نتیجه‌گیری

بازهم در یک آنالیز دیگر مسی ثابت کرد که چند سطح از تمامی بازیکنهای جهان بالاتر است. ثبات و تداوم مسی نه تنها منحصر به فرد است، بلکه تاکنون توسط هیچ فوتبالیست مدرنی تکرار نشده است. اگر می‌خواهید تنها یک بازیکن بازیهای بزرگ را انتخاب کنید، نیاز نیست بیش از این تحقیق کنید!