منبع: These Football Times
مترجم: سید سجاد زرگرنتاج / FCBarcelona.ir

پس از این‌که لوییز انریکه استعفای ظاهراً اجتناب‌ناپذیرش از سرمربیگری بارسا را اعلام کرد، در میان صحبت‌هایش، یک حقیقت تلخ وجود داشت: «دلیل استعفای من به طور واضح مربوط می‌شود به زندگی‌ای که باید در این حرفه داشته باشم؛ اجبار مداوم به یافتن راه حل، تلاش مداوم برای بهتر کردن تیمم؛ من به استراحت نیاز دارم».

مرد اسپانیایی توسط خواسته‌های تمام‌نشدنی برای موفقیت در باشگاه کاتالانی، خسته شد و تقریباً شکست. یک اشتهای سیرنشدنی به کسب قهرمانی در باشگاهی به وجود آمد که بیش ازیک دهه قبل، به هیچ‌وجه یک تیم همیشه سطح اول در لیگ قهرمانان اروپا نبود.



صحبت‌های انریکه به چند دلیل بسیار جالب توجه بود. او نه تنها به زمان بسیار کوتاهی که به طور واضح هر مربی در سطح اول فوتبال دنیا دارد اشاره می‌کند، بلکه از فشار نامطلوبی می‌گوید که به نظر می‌رسد با گسترده‌تر شدن فوتبال، بیشتر و بیشتر هم می‌شود. گابریل مارکوتی در مقاله‌ای که برای ESPN نوشت، با در نظر گرفتن بایرن مونیخ کارلو آنجلوتی به عنوان مثال، اشاره کرد که چقدر زمان کوتاهی از یک فصل کامل در زمین تمرینی سپری می‌شود.

مارکوتی محاسبه کرد که سرمربی ایتالیایی در این فصل به طور تقریبی در هر ماه، هفت ساعت و نیم وقت دارد تا با ترکیب کاملی از بازیکنان خود در زمین تمرین حضور یابد. این نکته از فاکتورهای مختلفی مانند وقفه بازی‌های ملی، مصدومیت و فشردگی بازی‌ها تشکیل شده است، و یک نکته غیر قابل انکار و حتی اجتناب‌ناپذیر برای مربیان است. به این، انتظار همیشگی از سرمربیان حاضر در لیگ‌های معتبر اروپایی، که به فرمولی برای فاجعه تبدیل شده است را، نیز اضافه کنید.

سرمربیان در حال حاضر به طور فزاینده اما قابل درکی بر موفق شدن به هر قیمتی تمرکز دارند، و مصلحت‌گرایی محض را در اولویت بالاتری نسبت به پیشرفت قرار می‌دهند. این نکته تبدیل به بخشی از کارنامه یک سرمربی شده است که او هرچه نیاز باشد انجام می‌دهد تا تیم فعلی‌اش به موفقیتی که شدیداً خواستارش هستند، برسد. اما مشکل دقیقاً در همین نقطه خوابیده است؛ موفقیت در فوتبال زودگذر است، و خیلی زود فراموش می‌شود.

هنوز مدت زیادی از اخراج پرسروصدای کلودیو رانیری از نیمکت لستر سیتی نمی‌گذرد. مصداقی بی‌نقص از این نکته که فوتبال ورزشی‌ست با تغییرات آنی، ورزشی که احساسات دیگر در آن معنای چندانی ندارد و می‌تواند پا را از هر منطقی فراتر بگذارد. همان‌طور که مارچلو بیلسا گفته است: «موفقیت یک استثناء است که هر از چندگاهی رخ می‌دهد».

همه چیز در فوتبال نشانگر این واقعیت است که بردن جام‌های قهرمانی تنها چیزی نیست که دارای اهمیت است. اما همچنان، یک دیدگاه اغراق‌شده در میان اکثریت مردم وجود دارد که تنها چیز مهم، همین است. اکثر این‌ها توسط بخش‌های مختلف رسانه، و البته با نیازهای اعتباریِ همیشه در حال رشدِ این ورزش به وجود آمده، و توهمی به نام کمبود زمان، و در نتیجه کمبود فضای کافی برای سرمربی‌ها به منظور کار با آزادی عمل را، درست کرده است. نتایج پادشاه هستند و روش، منسوخ شده است. تغییر این روند هم، محتمل نیست.

رسانه‌ها – خصوصاً روزنامه‌ها – به اعمال فشار بر روی سرمربیان ادامه خواهند داد، و این ورزش نیست در سال‌های آینده بیشتر به اقتصادی‌شدن میل خواهد داشت. همه این‌ها تنها مانعی برای سرمربیانی است که چشم‌انداز بزرگتری دارند – پیشرفت فوتبال در سطح تاکتیکی، هم از طریق تأثیر و هم از طریق فلسفه.



برای مثال، هربرت چپمن در دهه 1920، مصداق اولیه‌ی چیزی بود که امروزه به نام سرمربی مدرن در انگلیس می‌شناسیم، و بدون اثر او در سال‌هایی که فوتبال در حال شکل گرفتن بود، احتمالاً بسیاری از چیزهایی که ما به داشتن‌شان اهمیت چندانی نمی‌دهیم، وجود نداشتند.

البته بحثی وجود ندارد که آغازگر چنین تغییری در فوتبال، که دیگر در آن سطح خطی قبل وجود ندارد، کاری بسیار دشوارتر است، اما همچنان کسانی وجود دارند که اهمیت بالایی برای این کار قائل هستند. از آن جمله می‌توان به سرمربی فعلی منچستر سیتی، پپ گواردیولا، اشاره کرد.

او مردی است که برای بهبود بخشیدن به فلسفه خود، وسواس دارد، آن هم تا جایی که بتوان در آن ایدئولوژی را به نتایج اولویت بخشید. او، البته، آن‌قدر هم ساده نیست که بخش مصلحت‌گرایی مدل بازی‌اش را به طور کامل در نظر نگیرد، اما گواردیولا سرمربی‌ای است که احتمالاً با شدت بیشتری از ضرورت اثرگذاری بر نسل بعدی سرمربیان، و الهام‌بخشی به دیگران، دفاع می‌کند.

او شاگرد یوهان کرایف بوده که خودش از رینوس میشل آموخته است، و به همین ترتیب. گواردیولا، در زمان حضورش در بایرن، تمایل فراوانی برای نظارت بر فرآیند یادگیری بازیکنانی که به صورت بالقوه می‌توانند مربی بشوند، نشان داد؛ بازیکنانی مانند ژابی آلونسو، مانوئل نویر و خاوی مارتینز.

برای این‌که پیشرفت به فوتبال بیاید، به پذیرفتن ریسک، خودخواه نبودن، و یک ذهن مستعد که وقف فوتبال شده، نیاز است. گواردیولا در کتاب «تکامل» نوشته مارتی پرارنوآ می‌گوید: «مربیان بسیاری در سراسر دنیا وجود دارند که فوتبالی واکنشی بازی می‌کنند. نمی‌خواهم به آن‌ها بی‌احترامی کنم، اما ما متفاوتیم. ما فلسفه کرایف را به دوش داریم، فلسفه خوانما لیلو، برزیل دهه 1970، منوتی و کاپا، آژاکس، مجارها. ما وارث آن‌ها هستیم و البته زمان‌هایی هم وجود دارند که می‌بازیم. اما خورشید همچنان روز بعد خواهد دمید، و ما به رؤیاپردازی در مورد رؤیای خود ادامه می‌دهیم، و آن‌چه دوست داریم را انجام می‌دهیم. در فوتبال، هیچ‌کس نمی‌تواند همیشه ببرد».



مصداق خوب از این مسئله، دفاع گواردیولا از کلودیو براوو، دروازبان اول منچستر سیتی در این فصل است، و البته انتقاداتی که به دلیل اصرارش بر انتخاب دروازبانی که با پاهایش بهتر از دست‌هایش کار می‌کند، دریافت کرد. اما او، بدون توجه به نظرات دیگران، اصول خود را تغییر نمی‌دهد. این مصداق یک سرمربی است که عملگرایی را یک انتخاب می‌بیند، نه یک نیازمندی.

احتمالاً در این زمان مهمترین پرسشی که می‌توان مطرح کرد، این است که کدام مهم‌تر است: موفقیت به هر قیمتی، یا پیشرفت و نوآوری؟ چیزی که احتمالاً کمتر از همه مورد توجه قرار می‌گیرد، تأثیر منفی‌ای است که موفقیت می‌تواند بر یک مربی، و مسلماً بر یک تیم بگذارد. رانیری در لستر سیتی ثابت کرد که حتی خیره‌کننده‌ترین موفقیت می‌تواند فاسد شود و تار شود، و با اشک به پایان برسد.

رانیری و بازیکنانش تمرکز خود را از دست دادند، با هیجان عصبی، پرسروصدا و اجتناب‌ناپذیر موفقیت همراه شدند، و به مفهوم بی‌سروصدا و دور از نظرِ پیشرفت، اهمیتی نشان ندادند. تعجبی ندارد که رانیری تصمیم گرفت تغییری در تیمی که به چشم‌نوازیِ هرچه تمام‌تر قهرمان لیگ جزیره شد، ایجاد نکند، اما فوتبال ورزشی است که هر لحظه تغییر در آن رخ می‌دهد. متأسفانه، در حالی که موفقیت یک هدف واضح و قابل دسترسی است، پیشرفت بیشتر به تکامل شباهت دارد: آرام‌آرام، و اغلب بدون جلب توجه، اما ضروری.



شاگردان میشل، به زبان خودشان، توپ را «شکار می‌کردند»، یک بازی هجومی با پرسینگ شدید ارائه می‌دادند، و برندی جدید از بازی منطقه‌ای زیبا و با استایل خود را معرفی کردند، که توسط بسیاری در سال‌های پس از آن الگوبرداری شد.

سرمربیانی در فوتبال مدرن وجود دارند که تلاش می‌کنند تا به تیم‌هایشان بازی جاه‌طلبانه و گسترده بیاموزند؛ گواردیولا، ادی هوو در بورنموث، کیکه ستین در لاس پالماس و ...، اما این‌ها در اقلیت هستند. بسیاری از سرمربیان تنها به این نکته که فوتبال تنها یک هدف دارد و آن پیروزی است، تکیه دارند؛ و در حالی که بخشی از حقیقت در این جمله نهفته است، مسلماً هم باید هدف بالاتری از تنها کسب پیروزی در این بازی وجود داشته باشد.

مثال‌های فراوانی در گذشته وجود داشته‌اند که موفقیت‌های چشم‌گیر یک سرمربی، با فرا رسیدن دوران افول، به کلی فراموش شده است – انریکه و رانیری مثال‌های خوبی هستند – و همه آن‌ها به این نکته اشاره دارند که این وسواس تقریباً خطرناک برای موفقیت در فوتبال امروز، چقدر بیهوده و متناقض است.



میچل یک هوادار فوتبال نیست، اما این بدان معنا نیست که نکته‌ای که قصد دارد به آن اشاره کند، نکته خوبی نیست. این ورزش تمایل غیر قابل توقفی برای حرکت رو به جلو دارد، در حالی که هیچ زمانی برای انعکاس، برای تفکر، و مهم‌تر از همه، برای آزمایش و برای اجرا وجود ندارد. وضعیت امروز، با فراوانی مدیربرنامه‌هایی که عاشق پول هستند، قراردادهای تلویزیونی و اعتیاد شدید به شبکه‌های اجتماعی، و البته کمبود زمان در زمین تمرینی که بالاتر به آن اشاره کردیم، به این معناست که به طرز شگفت‌آوری برای سرمربیان دشوار است که به هر چیزی غیر از پیروزی در بازی بعدی فکر کنند. اما ایده‌ها هنوز می‌توانند در اولویت باشند و متدها می‌توانند آموزش داده شوند.

اگر بپذیریم که «فوتبال تا ابد ادامه خواهد یافت»، این کلیدی خواهد بود برای این‌که آن‌ها که می‌خواهند از تغییر دفاع کنند، شیوع بیشتری در این ورزش داشته باشند، نه آن‌ها که تنها انگیزه‌شان، برای مثال، سودهای مالیِ سقوط نکردن از لیگ جزیره است.



بیلسا، کرایف، گواردیولا، میشل؛ این‌ها نام‌هایی هستند که در سال‌های آینده، به خاطر تأثیری که بر بازی داشتند، به یاد آورده خواهند شد؛ احتمالاً بیشتر از آن‌ها که تنها جام‌های زیادی به دست آوردند. دلیل اصلی آن، همانطور که دیوید میچل به آن اشاره می‌کند، این است که فوتبال هیچ‌گاه از حرکت بازنمی‌ایستد – و یا حداقل برای سالیان بسیار زیادی ادامه خواهد داشت.

آن‌ها که جام‌های زیادی بردند، قطعاً در موارد زیادی به یادآورده می‌شوند، اما تنها مربیانی که منجر به پیشرفت شدند هستند که در صدها سال پیش رو، نه تنها به یادآورده خواهند شد، که مورد احترام قرار خواهند گرفت، ثبت خواهند شد و نامشان تا ابد فراموش نخواهد شد. اگرچه بسیار سخت است، سرمربیان باید میراث خود، و پیشرفت ورزش را در نظر داشته باشند، در حالی که تلاش می‌کنند تا از ضرباتی که نیاز فوتبال امروز برای موفقیت کوتاه‌مدت بر بدنه این ورزش وارد می‌کند، پرهیز کنند.